Janusz Mika KROWODRZA SUBIEKTYWNIE. LUDZIE. MIEJSCA. HISTORIA, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2020
Materiał do tej książki powstawał przez kilkanaście lat. Udało się zebrać 50 integralnych tekstów: wywiadów, reportaży, esejów, felietonów. Wspólnym mianownikiem jest dzielnica Krowodrza, genius loci autora.
„Krowodrza subiektywnie” posiada szerokie spektrum tematyczne. Rozmówcami Janusza Miki są m.in. naukowcy, artyści, księża, rzemieślnicy, sportowcy, literaci. Społeczny konglomerat dzielnicy ukazany został na tle wydarzeń historycznych, a każda opowieść stanowi ważny element dziejów Krowodrzy.
Unikatową pozycję można nabyć kontaktując się z autorem za pomocą Messengera: https://www.facebook.com/janusz.mika.5
Krzysztof Miklaszewski MOJE ŻYCIE W TEATRZE, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2019
„Moje życie w teatrze” – książka Krzysztofa Miklaszewskiego, jednego z najbardziej znanych znawców teatru, autora licznych publikacji i filmów, aktora-uczestnika legendarnych Kantorowskich spektakli. Zawiera teksty skompilowane wokół tematyki teatralnej: wspomnienia, wywiady z reżyserami i aktorami, eseje, recenzje i polemiki krytyczne.
– Atrakcyjność prezentacji tego fascynującego w polskim teatrze okresu polegać ma nie tylko na ujawnieniu wielu zawodowych „tajemnic”, ale i pełnym humoru dystansie, tropiącym i zwycięstwa i klęski dokonań polskich artystów teatru. Wreszcie ta „kronika teatralnych wypadków” ma uświadomić Czytelnikom unikatowość artystycznych zwycięstw, które stanowią o twórczym sukcesie – pisze we wstępie autor.
Część tekstów traktuje o teatralnych dokonaniach takich światowych tuzów polskiej sceny, jak Tadeusz Kantor, Józef Szajna, Andrzej Wajda czy Henryk Tomaszewski i wybitnych, a niemniej ciekawych reżyserach, jak Jerzy Jarocki, Jerzy Grzegorzewski czy Stanisław Hebanowski.
Książka jest napisana z tzw. nerwem, pozytywną emocją, a przede wszystkim z wielkim znawstwem tematu. Nie brakuje tu pełnych humoru teatralnych anegdot, ciekawych historii zza kulis, a „wielkie nazwiska” okazują się zwykłymi ludźmi ze swoimi zwykłymi wadami, dziwacznymi przyzwyczajeniami czy przesądami. Wraz z autorem oglądamy warsztat pracy wielkich mistrzów, analizujemy części składowe sztuki, poznajemy źródła artystycznych porażek i sukcesów.
Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
Stanisław Dziedzic, Tadeusz Skoczek TEATR 38, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2018
Książka opowiada o legendarnym już Teatrze 38, który powstał w krakowskim środowisku uniwersyteckim w klimacie przemian społeczno-kulturalnych po Październiku 1956 r.
W przeciwieństwie do większości teatrów studenckich, które wówczas masowo powstawały, nie był kabaretem, ale sięgał głównie po nieznany w ówczesnym polskim teatrze repertuar, oparty głównie na wybitnych pozycjach literatury zachodniej (m.in. awangardy paryskiej). W Teatrze 38 wcześniej niż na scenach zawodowych odbywały się prapremiery polskie, a nawet światowe, Becketta, Adamowa, Ghelderode’a, Geneta, Ionesco, Pintera, Kafki, Havla, a także autorów polskich. Były to inscenizacje naówczas bardzo śmiałe, otwierające w teatrze polskim, także zawodowym, nowe kierunki, po socrealistycznych ograniczeniach. Z zespołem współpracowali m.in. Wiesław Dymny czy Krzysztof Penderecki.
Na osobną uwagę zasługuje rozdział, również kilkudziesięciostronicowy, w którym zostały zaprezentowane życiorysy artystów związanych z Teatrem 38. -Ta pasjonująca część książki dostarcza informacji o ludziach, którzy pojawili się w tym teatrze, którzy tam debiutowali, a dzisiaj grają na najważniejszych polskich scenach bądź spotykamy ich na ekranach kin; o tych, którzy osiągnęli sukcesy w różnych dyscyplinach naukowych, w innych pozateatralnych sztukach, albo tych, którzy pełnili lub pełnią odpowiedzialne role w uczelniach wyższych lub w życiu publicznym – pisze we wstępie do książki prof. Marek Karwala.
Publikację dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury
TOPOGRAFIE POEZJI GEORGA TRAKLA, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2018
„Topografie poezji Georga Trakla” – książka pod redakcją Jadwigi Kity-Huber jest zapisem wystąpień (referatów) uczestników sesji naukowej zorganizowanej przez Instytut Filologii Germańskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Fundację Promocji Kultury „Urwany Film” oraz Konsulat Generalny Austrii w Krakowie w ramach festiwalu Trakl-Tat 2017.
Autorami referatów są: Marek Karwala, Joanna Godlewicz-Adamiec, Agnieszka Sowa, Maria Kłańska , Józef Bremer SJ, Renata Dampc-Jarosz, Grzegorz Klag, Paweł Moskała oraz Krzysztof Maćkowski i Janusz Mika (Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”).
Różnorodne ujęcia twórczości austriackiego katastrofisty zebrane w jednej książce to poważny wkład w historię literatury XX wieku. Publikacja przybliża postać i dzieło Trakla kolejnym pokoleniom filologów, historyków, a ujednolicony materiał będzie inspiracją do dalszych prac badawczych nad istotą poezji tego wybitnego twórcy.
Krystyna Zbijewska ORZEŁ W KURNIKU: Z ŻYCIA STANISŁAWA WYSPIAŃSKIEGO, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2017
Wznowienie „Orła w kurniku. Z życia Stanisława Wyspiańskiego” Krystyny Zbijewskiej, jednej z najważniejszych książek poświęconych wybitnemu artyście. Efekt wielu lat spędzonych przez autorkę w archiwach miejskich, kościelnych czy sądowych, w bibliotekach i czytelniach, w poszukiwaniu cennych, starych publikacji. Wizyt w prywatnych mieszkaniach – wypełnionych pamiątkami i dziełami Wyspiańskiego.
„Orzeł…” to opowieść o genialnym, krakowskim artyście, o jego wrażliwości, kruchości, samotności, a jednocześnie potężnej sile, pracowitości i mądrości. Lektura obowiązkowa dla pasjonatów sztuki, Młodej Polski i krakowskich klimatów z przełomu XIX/XX wieku.
Krzysztof Maćkowski, Janusz Mika HORYZONTY TRAKLA. TRAKLS HORIZONTE, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2017
Trzecia część Traklowskich rozmów przeprowadzonych przez Krzysztofa Maćkowskiego i Janusza Mikę. Tym razem wśród ich rozmówców znaleźli się: pisarz-eseista Martin Pollack; plastycy Marek Chlanda i Bogdan Achimescu; poeci Miłosz Biedrzycki i Maciej Melecki; reżyser teatralny Paweł Bitka-Zapendowski; historyk Roman Chmełyk oraz dziennikarz Konstanty Gebert (Dawid Warszawski).
Kryterium doboru rozmówców było, tym razem, dwojakie. Po pierwsze – autorzy publikacji rozumieją „Horyzonty Trakla” jako próbę opowiedzenia o regionie Europy, będącym niegdyś jednym państwem rządzonym przez Habsburgów, z punktu widzenia ludzi związanych z niepodległymi dzisiaj państwami, wchodzącymi jeszcze na początku XX stulecia w skład ck monarchii. Bogdan Achimescu ma – po mieczu – korzenie rumuńskie, Miłosz Biedrzycki – po kądzieli – słoweńskie; Roman Chmełyk jest Ukraińcem, Martin Pollack Austriakiem, a Konstanty Gebert specjalizuje się w tematyce bałkańskiej.
Drugie kryterium zakładało związki rozmówców z twórczością Georga Trakla i to związki – jak zawsze w Traklowskim cyklu – interdyscyplinarne. Maciej Melecki, szef Instytutu Mikołowskiego jest bowiem wydawcą książki „Trakl. Poezje wszystkie”, Paweł Bitka-Zapendowski od wielu lat tworzy spektakle inspirowane poezją Trakla, z kolei Marek Chlanda przenosi Traklowską frazę w świat sztuk plastycznych.
Interesujące zależności i historyczne zaprzeszłości istniejące między poszczególnymi narodami oraz rozbieżność w pojmowaniu dziejowych zawiłości ostatnich stu lat korespondują więc w „Horyzontach Trakla” z szeroką płaszczyzną interpretacji poezji austriackiego katastrofisty. Ta „jedność w wielości” przekonuje po raz kolejny, że postać wybitnego twórcy, który przez swoją śmierć na zawsze związał się z Krakowem, wciąż fascynuje spore grono osób parających się różnymi dziedzinami sztuki i kultury. Pytając ich o fenomen Trakla, mamy wrażenie wspólnych odniesień i odczuć, jakby zbiorowej, niezależnej od siebie Traklowskiej emanacji.
Tassilo Blittersdorff ZEIT STüCKE, STüCK – ZEITEN, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2016
Tassilo Blittersdorff – austriacki artysta plastyk, performer, autor wielu instalacji wykonanych w technikach eksperymentalnych. Studiował historię sztuki i archeologię na uniwersytetach w Wiedniu i Salzburgu, a malarstwo w ASP w Rzymie. Stworzył m.in. instalację „Trakls Krieg”, która była prezentowana w Traklhaus w Salzburgu w 2014 z okazji 100-lecia śmierci Georga Trakla, a rok później podczas Festiwalu Trakl-Tat.
„Zeit – Stücke, Stück – Zeiten” jest wydawnictwem podsumowującym twórczość artysty, którą rozpoczął w początkach lat 70. XX wieku, zawierającym wiele zdjęć prac powstałych w różnych jej okresach.
– Wybieram często tematy projektów, które są w pełni kompleksowe, próbuję pokazać ich rozmaite aspekty i w ten sposób uzyskuję efekty wielowarstwowe – mówi o swoich dziełach Tassilo. – To sposób transgraniczny, czasami łączę bowiem metody badań historycznych z eksperymentami przyrodniczymi i rozmaitymi możliwościami artystycznej realizacji, jak druk, fotografia, cyjanoptypie, galwanizacje czy starodawne techniki malarskie.
Niemieckojęzyczna publikacja mieści w sobie również teksty zaprzyjaźnionym z autorem artystów, krytyków i ludzi pióra. Są to: Peter Assmann, Elfriede Czurda, Mariola Frankiewicz, Łukasz Guzek, Marcel Hager, Bernadette Huber, Gerhard Jaschke, Helmut Loidl, Janusz Mika, Arnulf Rohsmann, Udo Wid i Fabio Zolly.
Krzysztof Maćkowski, Janusz Mika PRETEKST TRAKLA. TRAKLS VORWAND, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2016
Drugi tom rozmów Krzysztofa Maćkowskiego i Janusza Miki z uczestnikami festiwalu TRAKL-TAT, znakomitymi polskimi literaturoznawcami, historykami, poetami, pisarzami, filmoznawcami.
Postać Georga Trakla, genialnego poety, którego los w ostatnich dniach życia rzucił do Krakowa, jest dla autorów pretekstem do opowiedzenia historii o czasach dawno minionych, jak i nam współczesnych.
„Pretekst Trakla. Trakls Vorwand” to również próba spojrzenia na skutki Wielkiej Wojny z perspektywy różnych narodów. Okazuje się, że to, co dla jednych korzystne, było (i poniekąd jest) zabójcze dla innych. Nikt nie ma tu patentu na stuprocentową „rację historyczną”. Pokłosie tamtych wydarzeń widoczne jest w czasach nam współczesnych, a przytaczany do znudzenia truizm, że „historia lubi się powtarzać” znajduje wciąż nowe odniesienia.
Georg Trakl – choć przywołany jako „pretekst” – jest jednak wciąż głównym bohaterem naszych dyskusji. Szerokie spektrum tematyczne służy nam także zatem dookreśleniu historycznego tła, politycznego tygla i wszelkich sprzeczności, które sto lat temu towarzyszyły radykalnym zmianom zachodzącym w Europie.
W „Pretekście Trakla” autorzy rozmawiają z prof. ANDRZEJEM LAMEM między innymi o eksperymentowaniu Trakla na sobie samym. O fenomenie różnych środkowoeuropejskich pamięci mówi prof. JACEK PURCHLA, a prof. MAREK KARWALA o trudności ze zrozumieniem współczesnej poezji. Z kolei MARCIN ŚWIETLICKI wspomina o swoim braku wiary w genialność dwudziestolatków, MARIUSZ SUROSZ o sile czeskiego stereotypu, KRZYSZTOF VARGA o węgierskim umiłowaniu klęski, zaś JAN TRZUPEK o bitwach, których nie było, a znalazły się w wojennych dokumentalnych filmach.
Poza tym w „Pretekście…” znaleźć można wiersze Georga Trakla w tłumaczeniu Andrzeja Lama oraz rozmowę z gościem specjalnym Trakl-Tatu FABIO ZOLLYM.
Józef Dużyk POLACY NA CAPRI, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2015
Tematyka książki związana jest z wieloletnim pobytem Józefa Dużyka (1928-2000) – jednej z ważniejszych postaci w życiu kulturalnym Krakowa, bibliotekarza, literaturoznawcy, długoletniego pracownika biblioteki Polskiej Akademii Umiejętności w Krakowie – we Włoszech, gdzie kierował biblioteką stacji Polskiej Akademii Nauk w Rzymie. Pokłosiem tego pobytu są książki „Wędrówki włoskie” (1986) oraz „W świątyniach Rzymu” (1996).
Nie doczekał Józef Dużyk wydania nie mniej upragnionej przezeń książki o Polakach na Capri, bo choć jej części ukazywały się w różnych periodykach i wydawnictwach naukowych jako pojedyncze szkice, eseje i zbeletryzowane recenzje, pragnął fenomen kulturowy, historyczny i krajobrazowy tej niezwykle malowniczej wyspy, położonej w pobliżu Neapolu, przedstawić w zintegrowanej, komplementarnej perspektywie.
Teksty zebrane w „Polakach na Capri” tworzą wielowątkowy wizerunek osławionej zdarzeniami, sięgającymi czasów i osoby cesarza Tyberiusza, wyspy obdarzonej niepowtarzalną urodą, o intrygujących na poły legendarnych opowieściach z nią związanych. Capri pod piórami najprzedniejszych poetów i pisarzy (m.in. Władysława Orkana, Marii Kuncewiczowej, Romana Brandstaettera, Zdzisława Herlinga-Grudzińskiego) nęciła i rozbudzała wyobraźnię Polaków.
– Józef Dużyk, znawca zarówno epoki Młodej Polski, jak i polskich urzeczeń Italią, przede wszystkim zaś – Rzymem, w swojej ostatniej książce prowadzi nas na Capri, „wyspę piękniejszą nad ludzką możliwość wyrazu, nasyconą mitami i historią”. Prowadzi nas szlakiem znakomitych polskich twórców: od Juliusza Słowackiego, poprzez Jana Parandowskiego, Romana Brandstaettera po Gustawa Herlinga-Grudzińskiego i cytowaną wyżej Marię Kuncewiczową. Jednak oprócz nich, magiczna wyspa zachwyciła dziesiątki pisarzy i poetów, tych znanych, ale także i tych całkiem już dziś zapomnianych. Dobrze się więc stało, że ta pełna uroku książka, złożona przez Autora w Wydawnictwie Literackim w 1987 roku, ujrzała wreszcie – dzięki Fundacji Promocji Kultury „Urwany Film”, Gminie Kraków i Śródmiejskiemu Ośrodkowi Kultury – światło dzienne. Smutno, że tak niezasłużenie i niepotrzebnie przeleżała się w redakcyjnej szufladzie, a jej Autor nie może się już nią – wraz z miłośnikami włoskich wędrówek – cieszyć – dr KAROLINA GRODZISKA (Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie)
– Niezwykła to książka, wyłamująca się z wszelkich schematów. Na poły krajoznawcza, ale i zarazem – historyczna. Jest to podana w obrazach historia Capri, ale nade wszystko historia ludzi, którzy na niej mieszkali, którzy ją odwiedzali, którzy o niej pisali. Czytelnik znajdzie w niej fascynujące opowieści z dziejów starożytnych, ale głównie o piszących o Capri polskich poetach i artystach, prozaikach i reportażystach. Smakosze niespodzianek znajdą tu niezwykłą historię stworzonego w willi Certosella przez Jana Stykę Muzeum „Quo vadis”. Turysta-obieżyświat znajdzie kompetentne opisy rozlicznych zabytków wyspy. A miłośnik poezji zachwyci się poetyckimi opisami jednego ze skarbów Wyspy: Lazurowej Groty. Jestem pewien, że każdy czytelnik tej książki, uwiedziony erudycją i swadą pisarską Józefa Dużyka, wcześniej czy później zdecyduje się na wyprawę na Capri. A jeśli warunki mu na to nie pozwolą, zapamięta jedno: że tuż obok Neapolu znajduje się jedno z arcydzieł natury: Wyspa Homerowych Syren! – prof. FRANCISZEK ZIEJKA(Uniwersytet Jagielloński, Społeczny Komitet Ochrony Zabytków Krakowa).
Krzysztof Maćkowski, Janusz Mika TRAKLS KRIEG. WOJNA TRAKLA, Fundacja Promocji Kultury „Urwany Film”, Kraków 2015
„Litości promieniste ramiona/ Obejmują rozbite serce” – ten fragment „Śpiewu uwięzionego kosa” Georga Trakla, wybitnego austriackiego poety początku XX wieku, odnajdziemy na tablicy wiszącej na murach szpitala wojskowego w Krakowie. Tablicy upamiętniającej samobójczą śmierć twórcy. Tablicy, którą od zawsze mijaliśmy, mimowolnie powtarzając Traklowskie strofy, nota bene w tłumaczeniu innego wybitnego poety, Zbigniewa Herberta.
„Wojna Trakla. Trakls Krieg” to nie tylko opowieść o życiu Georga Trakla, ale – szerzej – o czasach Wielkiej Wojny, a także współczesnej recepcji artystycznej, historycznej i filozoficznej odnoszącej się do wydarzeń sprzed wieku. Opowieść o fenomenie ówczesnej Galicji i jej micie, znajdującym odzwierciedlenie w teraźniejszości. Wśród rozmówców autorów znaleźli się: austriacki dyplomata i historyk dr EMIL BRIX; prof. ANDRZEJ CHWALBA; ks. dr. hab. JÓZF BREMER SJ, dr hab. ŁUKASZ KONIECZKO oraz TASSILLO BLITTERSDORFF, austriacki plastyk.
Książka zawiera także wiersze nagrodzone w Ogólnopolskim Konkursie Poetyckim im. Georga Trakla, który fundacja organizuje wspólnie z Konsulatem Austrii w Krakowie. O pokłosiu tegoż konkursu pisze w eseju „W orbicie Trakla” prof. MAREK KARWALA, przewodniczący konkursowego jury.